ام دي اف (MDF) چيست؟

ورق ام دي اف خام يكي از پركاربردترين اجزاي محصولات دكوراسيون داخلي مانند كابينت آشپزخانه، اپن آشپزخانه، كمد ديواري و غيره است.

ام دي اف (MDF) چيست؟

 

ام دي اف MDF مخفف واژه Medium density fiberboard است كه جزء فرآورده‌هاي چوبي محسوب مي‌شود. در حقيقت MDF نوعي تخته فيبر است كه به روش خشك توليد مي‌گردد. ام دي اف را معمولاً به‌صورت خام مصرف نمي‌كنند بلكه آن را با استفاده از متريال‌هاي مختلف روكش مي‌نمايند .

كاربردهاي ام دي اف

 

انواع مختلف MDFها در دكوراسيون داخلي، كابينت، درب و پنجره، غرفه‌هاي نمايشگاهي، مبلمان، كف‌پوش‌ها، قفسه‌ها، پارتيشن‌ها، ديواركوب‌ها، پوشش‌هاي سقف و موارد ديگر كاربرد دارد كه روز به روز نيز به كاربردهاي آن افزوده مي‌شود.

كابينت ام دي اف

 

ورق ام دي اف پركاربردترين ماده در ساخت انواع كابينت آشپزخانه محسوب مي شود. ام دي اف نه تنها در ساخت كابينت ام دي اف نقش اصلي را بازي مي كند بلكه در  بيشتر انواع كابينت آشپزخانه مثل كابينت هاي گلاس، كابينت ممبران و حتي كابينت چوبي ماده اصلي است بخصوص براي تهيه بدنه ي كابينت ها. لذا قيمت ام دي اف در اقتصاد دكوراسيون و كابينت ها نقش اساسي ايفا مي‌كند.

ام دي اف آشپزخانه

 

شايد شما نيز عبارت «ام دي اف آشپزخانه» را شنيده باشيد. در واقع منظور افراد از بيان ام دي اف آشپزخانه، عموماً كابينت ام دي اف آشپزخانه است. تمامي اجزاي بدنه و درب هاي  كابينت ام دي اف آشپزخانه (بجز صفحه كابينت)، از ورق ام دي اف ساخته مي‌شود. ام دي اف آشپزخانه يا همان كابينت ام دي اف داراي نوع ساده (ورق ام دي اف ساده) و ام دي اف براق مي‌باشد.

 مزاياي ام دي اف

 

– دامنه وسيع دانسيته (وزن مخصوص)، ضخامت و ابعاد قابل توليد

 

– قابليت ابزار خوري، ماشين‌كاري و سنباده زني

 

– سطوح صاف و متراكم

 

– قابليت شكل‌پذيري و لبه‌هاي صاف

 

– قابليت انجام روسازي‌هاي مختلف همچون انواع روكش‌هاي چوبي و غير چوبي و …

 

– پايداري ابعاد و مقاومت به فشرده شدن

 

– زيبايي ظاهري

– قيمت مناسب نسبت به چوب

راحت تميز مي‌شوند

 

دامنه وسيع دانسيته، ضخامت و ابعاد قابل توليد از ويژگي‌ها و مزاياي MDF محسوب مي‌شود كه كاربرد آن را براي مصارف گوناگون امكان پذير ساخته است.

از مزاياي MDF مي‌توان به قابليت اعمال روكش‌هاي مختلف و ايجاد طرح‌ها و رنگهاي متنوع، اشاره كرد.

از مزاياي MDF مي‌توان به قابليت اعمال روكش‌هاي مختلف و ايجاد طرح‌ها و رنگهاي متنوع، اشاره كرد.

 معايب ام دي اف

 

– در صورت خراشيدن رويه و نفوذ آب به سرعت خراب مي‌شوند.

 

– بعضي از انواع به حرارت و گرما حساس هستند.

 

– داراي بافت نرم است كه دليل سهولت ابزار زدن آن نيز مي‌باشد. ولي همين نرمي باعث مي‌شود كه مثلاً پيچ‌ها با چند بار باز و بسته شدن هرز و لق شوند مگر اينگه محل پيچ را تغيير دهيم.

 

 

به دليل وجود فرمالدئيد در رزين آن براي سلامتي خطرناك است. هرچند مقدار فرمالدئيد به كار رفته در ساخت MDF به اندازه‌اي نيست كه باعت نگراني زياد شود. اما بخار شدن فرمالدئيد به كار رفته در آن مي‌تواند هواي خانه را آلوده كرده و به‌خصوص براي كودكان نيز مضر مي‌باشد.

 

براي جزئيات بيشتر از قيمت ها، يكي از دو لينك زير را لمس نماييد:

اجزاء تشكيل دهنده ام دي اف

مشخصات فني

 

اين محصول داراي تنوع بالايي مي‌باشد. امروزه مي‌توان تخته فيبر‌هاي MDF بسيار متنوعي از جمله تخته‌هاي سه‌لايه يا تك‌لايه يكنواخت و همگن، تخته‌هاي نازك و ضخيم در ابعاد مختلف، تخته‌هايي با فرمالدئيد زياد، فرمالدئيد كم و بدون فرمالدئيد، قطعات تبديل به سايز شده، روكش شده، لبه چسبانده، نقش برجسته، قالب‌گيري شده، ابزار خورده، پروفيل شده، با دانسيته‌هاي بسيار متنوع، مقاوم در برابر رطوبت، آتش، قارچ، حشرات و … را در بازارهاي جهاني يافت. اين محصول ضمن دارا بودن ويژگي‌هاي مشابه ساير اوراق فشرده چوبي داراي برخي خواص برتر نيز مي‌باشد كه باعث ارتقاء آن در بين ساير اوراق فشرده چوبي مانند تخته خرده چوب (نئوپان)، تخته فيبر سخت و … شده است .

 

MDF به‌دليل ساختار يكنواخت همگني كه دارد به راحتي ابزار كاري شده و تهيه پروفيل و برش‌كاري به‌راحتي و بدون اتلاف و خرابي امكان‌پذير است. همچنين بواسطه داشتن سطح بسيار صاف و صيقلي قابليت روكش‌كاري و رنگ شدن خوبي دارد. در برابر رطوبت، پوسيدگي و همچنين خوردگي توسط حشرات از جمله موريانه كاملاً مقاوم است. طول عمر بيشتري داشته و در برابر تغيير شكل و خميدگي و پيچش مقاوم بوده و از خاصيت ضد صدا بودن برخوردار است.

 

روش توليد آن به اين صورت است كه ابتدا قطعات چوبي را در بخش چيپر به صورت چيپس در آورده و سپس چيپس‌ها را دفيبره مي‌كنند. الياف جدا شده با چسب مخلوط گرديده و به رطوبت مناسب مي‌رسند. مخلوط الياف و چسب در فرمينگ به‌صورت كيك در آمده و در پرس فشرده مي‌شوند. تخته‌ها پس از سرد شدن، اندازه بري شده و بسته‌بندي مي‌گردد.

 

ابعاد MDF به طور معمول 4100*1830، 3360*1830، 2440*1830، 2440*1220 ميليمتر مي‌باشد. البته با سايزهاي وارداتي از ايتاليا 4100*2100 و از اتريش 2800*207 مي‌باشد. ضخامت‌هاي معمول نيز 3، 4، 6، 8، 10، 12، 16، 18، 20، 25، 32، 38 ميليمتر مي‌باشد كه هر كدام كاربردهاي خاصي دارد. مثلاً ضخامت‌هاي كم در حد 3 ميليمتر معمولاً در ساخت رويه درب‌ها استفاده مي‌شود.

 

به طوركلي تخته فيبرهاي نيمه‌سنگين (MDF) از نظر خواص و ويژگي‌ها به دو گروه تخته فيبرهاي با خواص معمولي و خواص ويژه تقسيم مي‌شوند. تخته‌هاي صنعتي خاص داراي ويژگي‌هايي علاوه بر مشخصات معمول MDF هستند كه با اعمال تغييرات در پروسه توليد، با استفاده از چسب‌هاي مختلف يا مواد افزودني گوناگون توليد مي‌شوند. بعضي از انواع MDF هاي خاص به شرح زير است:

 

MDF نازك (Thin MDF): اين تخته‌ها طبق استاندارد (EN-622 -5) به كلاس‌هاي 8/1 تا 5/2 ميليمتر و 5/2 تا 6 ميليمتر و 4 تا 6 ميليمتر تقسيم مي‌شوند. از موارد كاربرد MDF هاي نازك، كف كشوها، پشت كابينت‌ها، رويه درب‌ها، ديواركوب‌ها، پوشش‌هاي سقف، غرفه‌هاي نمايشگاهي، صنايع اتومبيل سازي و … مي‌باشد.

MDF ضخيم (Thick MDF)

 

اين محصول نيز طبق استاندارد EN-622-5 به كلاس‌هاي 30 تا 45 ميليمتر و 45 تا 60 ميليمتر تقسيم مي‌شوند و جهت سازه‌هاي معماري، پايه‌هاي ميز، طاق‌ها، صفحه‌هاي رويه كابينت‌، كف نيمكت و … بكار مي‌روند.

 

MDF مقاوم در برابر رطوبت: اين نوع MDF بيشتر براي مصرف در محيط با رطوبت نسبي حداكثر 80% استفاده مي‌شود و با بهبود چسب فرمالدئيد معمولي مورد استفاده در توليد MDF يا استفاده از يك چسب ضد رطوبت جايگزين توليد مي‌شود. تمام خصوصيات MDF معمولي به اضافه استحكام طولاني‌تر و تغيير ابعاد كمتر در اثر رطوبت را دارا مي‌باشد و طبق استاندارد EN-622-5 در دو نوع كلاس موجود است. يكي MDF.H كه براي استفاده عمومي در محيط مرطوب مي‌باشد و ديگري MDF.HLS كه براي استفاده اوراق متحمل بار در محيط مرطوب مي‌باشد. موارد استفاده آن مبلمان حمام و دستشويي، كابينت دور ظرفشويي، كفپوش‌ها و … مي‌باشد.

 

البته با ورود ورق‌هاي pvc به بازار استفاده از اين مورد در محيط‌هاي مرطوب كاهش يافته است و قطعاتpvc جايگزين اين محصولات شده‌اند.

MDF ام دي اف مقاوم در برابر حشرات و قارچ‌ها

 

اين نوع ام دي اف ها كه بيشترين استفاده آنها در توليد بعضي كفپوش‌ها است، داراي مواد ضد حشرات مي‌باشد.

 

 

MDF مقاوم در برابر آتش

 

براي اين كار يا MDF را با پوشش‌هاي ضد آتش مي‌پوشانند و يا مواد و نمك‌هاي خاص ضد آتش را در حين پروسه توليد اضافه مي‌كنند.

ام دي اف MDF با فرمالدئيد كم

 

مقدار انتشار فرمالدئيد از MDF معمولي بسته به نوع چسب و مقدار آن كمي متفاوت است ولي نبايد از حد معيني بيشتر باشد. اين نوع MDF ها در وسايل داخل منزل مانند مبلمان بكار مي‌روند و بهتر است كه تهويه مناسب در محل استقرار آنها وجود داشته باشد.

 

MDF با وزن مخصوص بالا (High drsity fiber board): MDF هاي استاندارد معمولي با ضخامت‌هاي 12 تا 19 ميليمتر معمولاً داراي دانسيته 650 تا 800 كيلوگرم بر متر مكعب هستند. اما دانسيته‌هاي بالاتر از 800 نيز توليد و عرضه مي‌شوند. اين كار با اضافه كردن فيبر، چسب و فشار در پروسه توليد انجام مي‌شود. افزايش دانسيته باعث افزايش قابليت‌هاي ماشين كاري، سطح‌سازي و بهبود خصوصيات مكانيكي و فيزيكي مي‌شود. از موارد استفاده اين نوع MDF ها كه در بازار به HDF معروفند مي‌توان به كف‌پوش‌ها، درب‌ها، پله‌ها، قفسه‌هاي صنعتي و … اشاره كرد.

 

MDF با وزن مخصوص پايين (Low Dendity fiber board): LDF با وزن مخصوص 550 تا 650 كيلوگرم بر متر مكعب و ULDF با وزن مخصوص زير 550 جهت استفاده در مواردي كه وزن كمتر مورد نياز است و نيازي به استحكام بالا وجود ندارد يا در مواردي كه خواص عايق ضد صدا بودن مورد نياز باشد توليد و عرضه مي‌شود. مانند پروفيل‌هاي تزئيني معماري و ساخت غرفه‌هاي نمايشگاهي.

MDF با روكش‌هاي تزئيني

 

مهمترين و غير قابل تفكيك‌ترين عمليات آماده‌سازي MDF جهت كاربرد نهايي، روسازي آن و خصوصاً روكش كردن آن است. انجام عمليات روكش كردن MDF امروزه جزء خدمات ضروري توليدكنندگان MDF به مشتريان مي‌باشد.

MDF هاي قالب‌گيري شده

 

در اين روش تخته MDF به شكل خاصي كه در پرس به آن داده مي‌شود، توليد مي‌گردد. مانند رويه‌هاي درب‌هاي طرح دار و حالت دار، كابينت ، كشو و … .

MDF هاي قابل انعطاف

 

به وسيله يك تيمار شيميايي روي MDF با تركيبات الكالين، مي‌توان به آن خواص پلاستيك موقتي و قابليت انعطاف و شكل پذيري داد.

 

از اجزاي مهم سازنده MDF ، چسب‌ها هستند كه در ساخت آنها رزين بكار رفته است. رزين‌هاي مورد استفاده در ساخت اين محصول همانطور كه اشاره شد رزين اوره فرمالدئيد مي‌باشد كه ميزان فرمالدئيد اين رزين‌ها نبايد در هر 100 گرم از 30 گرم بيشتر باشد. در محصولات كم فرمالدئيد كه معرفي شد ميزان فرمالدئيد به 9 گرم در هر 100 گرم رزين محدود مي‌شود.

 

امروزه اكثر MDF هاي توليد شده در جهان به صورت روكش شده يا به عبارت ديگر روسازي شده مصرف مي‌شوند. روكش‌ها را مي‌توان به دو گروه عمده روكش‌هاي طبيعي (چوبي) و روكش‌هاي مصنوعي تقسيم كرد.

منابع تامين انوع روكش‌هاي مصنوعي به‌صورت اصلي منابع خارجي و شركتهاي خارجي هستند. البته بعضي از شركتهاي داخلي داراي خطوط آغشته سازي براي توليد روكش‌هاي ملامينه و HPL هستند. اين شركتها اقدام به وارد كردن كاغذ روكش كرده و عمليات آغشته‌سازي كاغذ را با رزين‌هاي مورد نظر انجام داده و عمليات پرس‌كاري را انجام مي‌دهند. از آنجا كه محصولات صنايع پتروشيمي در ايران از قيمت كمتري برخوردار است. اين عمل باعث كاهش هزينه‌ها مي‌شود.

روكش‌هاي طبيعي ام دي اف (روكش چوبي)

 

روكش‌هاي چوبي لايه‌هاي نازك چوب هستند كه طي فرايند خاصي توليد مي‌شوند. معمولاً پس از پخت چوب در بخار يا آب داغ، قطعه‌اي از چوب را كه اكثراً از گونه‌هاي پهن‌برگ هستند با روش‌هاي لوله‌بري با تراشه‌گيري تبديل به لايه‌ها يا ورق‌هاي نازك چوب تزئيني مي‌كنند.

 

از MDF با روكش‌هاي چوبي فقط مواردي كه خطر رطوبت و حرارت وجود ندارد استفاده مي‌شود. از مزاياي آن زيبايي و طبيعي بودن آن است كه نظر بسياري از مصرف‌كنندگان را به خود جلب مي‌كند و عمده معايب آن عدم مقاومت در برابر رطوبت، حرارت و مواد شيميايي و … است. MDF با روكش چوبي در ساخت مبلمان و ساير لوازم كه در جاي خشك و بي‌خطر قرار دارند و در آشپزخانه در سطوح عمودي مانند درب‌ها كاربرد دارد. بطور كلي مصرف اين نوع روكش در ايران بسيار كم مي‌باشد.

روكش‌هاي مصنوعي ام دي اف

 

لايه‌ها و اوراق منفرد يا مركب از موادي نظير كاغذ (تزئيني يا غير تزئيني)، مواد ترموپلاستيك (PVC) و غيره مي‌باشند كه مي‌تواند به رزين‌هاي مختلف مانند ملامين، فرمالدئيد و فنل فرمالدئيد آغشته شده باشد. اين اوراق ممكن است با لاكهاي پوشش مقاوم در برابر عوامل مختلف، ورق‌هاي اكريليك، PVC و … پوشش داده شده باشد كه براي پوشاندن سطوح اوراق فشرده چوبي نظير MDF يا نئوپان و غيره بكار مي‌روند.

انواع روكش‌هاي مصنوعي شامل موارد زير مي‌باشد:

 

    ورق‌ ام دي اف با روكش كاغذي (Paper Foil):

 

به اين نوع روكش‌ها، Finish Foil يا به اصطلاح تجاري لترون (Letron) هم مي‌گويند. لترون نام يكي از توليدكنندگان مشهور اين نوع روكش است كه امروزه اين نوع روكش اغلب با نام اين شركت خوانده مي‌شود. اين روكش از يك لايه كاغذ معمولاً تزئيني با وزن پايه 140تا 40 گرم به متر مربع (قبل از آغشته‌سازي) به‌صورت ساده يا طرحدار، ‌مات يا براق كه با رزين‌هاي (معمولاً) ملامين فرمالدئيد آغشته و خشك شده،‌ تشكيل شده است. وزن پايه‌ اين روكش‌ها پس از آغشته سازي تا حداكثر 300 گرم بر متر مربع نيز مي‌رسد. اين روكش‌ها به‌صورت ورق در ابعاد مختلف و اكثراً به‌صورت رول توليد مي‌شوند. تمام اين روكش‌ها را با استفاده از چسب و پرسهاي طبقه‌اي يا پيوسته (رولي، غلطكي) روي تخته مي‌چسبانند،‌ چسب‌هاي مورد استفاده عبارتند از: اوره فرمالدئيد، پلي وينيل استات PVA و غيره.

 

در اكثر مواقع اين روكش‌ها داراي نقوش و طرحها و رنگ‌هاي تزئيني هستند كه به عنوان روكش تزئيني نهايي (دكور) استفاده مي‌شوند. اما در مواردي محدود نيز براي رنگ كاري‌هاي دقيق و ظريف از انواع بدون رنگ و طرح آن به‌صورت ساده براي پوشش سطح MDF و زيرسازي رنگ استفاده مي‌كنند. در اين صورت اين روكش مي‌تواند صاف يا طرح برجسته مثل نقش رگه‌هاي چوب، ‌تار و پود و … براق يا مات باشد، سپس روي آنها را رنگ مي‌كنند.

 

اين نوع روكش‌ها علاوه بر كاربرد در پوشش سطوح اوراق ام دي اف براي ساخت نوار لبه ساده و پشت چسبدار و روكش‌ پروفيل‌ها و لبه‌هاي ابزار خورده كاربرد دارد.

 

در اين روش MDF مورد استفاده براي روكش را سنباده زني مي‌كنند و سطح تخته بايد بدون غبار و ناصافي و … بوده و تميز باشد. تلرانس ضخامت حداكثر بين 2/0 ميليمتر براي تخته‌هاي تا ضخامت 30 سانتيمتر و تا 3/0 ميليمتر براي تخته‌هايي با ضخامت بيش از 30 ميليمتر براي اين روكش كاري مي‌باشد. سطوح تخته MDF بايد قبل از روكش كردن تميز شده و نيز عاري از عيوب سطحي باشد. همچنين دانه‌بندي ميان سطح MDF براي روكش‌كاري مهم است. ‌زيرا اگر دانه‌بندي يكسان نباشد در روكش‌كاري‌هاي با سرعت بالا موجب اختلاف كيفيت چسبندگي روكش به تخته مي‌شود.

 

شرايط چسبندگي فويل‌هاي كاغذي بسته به نوع تجهيزات روكش كردن فرق مي‌كند. از پرس‌هاي مسطح طبقاتي روكش‌هاي چوبي مي‌توان براي چسباندن روكش‌هاي كاغذي ضخيم‌تر (بالاي وزن پايه 80 گرم بر متر مربع) استفاده كرد. روكش كاغذهاي سبك و متوسط از پنجاه سال پيش متداول شدند و در ابتدا پرسهاي گرم طبقاتي مسطح با چسب UF معمولي يا كوپليمرها براي چسباندن آنها استفاده مي‌شد. اما امروزه اكثر روكش‌كنندگان MDF با اين روكش‌ها داراي پرس‌هاي روكش غلطك داغ پيوسته هستند كه با چسب UF با فرمولاسيون خاص براي چسباندن روكش روي تخته استفاده مي‌كنند. البته هنوز چسب‌هاي كوپليمري هم براي اين كار استفاده مي‌شود.

 

ميزان پوشش چسب در هر دو روش حدود 180 گرم بر متر مربع است. ايجاد بافت خاص روي روكش نيز در اين روش امكان‌پذير است كه در پرس‌هاي طبقه‌اي بوسيله صفحات (پليت‌هاي) منقوش برجسته و در پرس‌هاي غلطكي با استفاده از يك رول ثانويه با نقوش برجسته ايجاد مي‌شود.

 

اين نوع روكش از ارزان‌ترين انواع روكش مي‌باشد كه در مبلمان‌ها و لوازم ارزان قيمت مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اين روكش در برابر سايش و خش و كلاً عوامل مكانيكي مقاومت ندارد و مقاومتش در برابر حرارت و رطوبت نيز كمتر از روكش‌هاي ملامينه و لامينت‌ها است.

 

بيشترين كاربرد MDF ام دي اف هاي روكش شده با فويل كاغذي در ساخت كتابخانه‌ها،‌ قفسه‌هاي خانگي و مبلمان اداري و مسكوني كم دوام و ارزان است. از مزاياي اين روكش تنوع رنگ و نقش، ارزاني و كار آسان با آن است. و از معايب آن مي‌توان دوام و مقاومت كمتر نسبت به عوامل خارجي را ذكر كرد.

 

اين كاغذها هم به‌صورت تزئيني و هم به‌صورت ساده (جهت زيرسازي براي رنگ) وجود دارند و نيز به دو صورت آغشته شده و آغشته نشده عرضه مي‌شوند و روي صفحات ورق‌هاي فشرده چوبي و MDF چسبانده مي‌شوند.اين نوع روكش براي زيرسازي اقدامات روسازي بصري مانند رنگ و لاك و … مناسب و ارزان بوده اما به‌صورت منفرد روكشي كم دوام است. عمده استفاده از اين نوع روكش نيز در مبلمان و قفسه‌هاي كم دوام است. اين نوع روكش از كمترين دوام و مقاومت در برابر سايش، ضربه، حرارت ،‌ رطوبت و غيره برخوردار است. بايد دقت كرد كه د‌ر ايران نيز به نئوپان‌هايي كه توسط لترون روكش مي‌شوند‌، لترون گفته مي‌شود‌ و بايد دقت كرد كه با MDF روكش شده با لترون اشتباه گرفته نشود.

 

    روكش‌هاي ترموپلاستيك

 

اين گروه روكش‌هاي مصنوعي، روكش‌هاي ساخته شده از مواد ترموپلاستيك هستند كه در اثر گرما تغيير شكل داده و قابليت انعطاف بسيار بالايي دارند. بعضي روكش‌هاي ديگر از جمله روكش‌هاي چوبي و كاغذي هم براي روكش كردن سطوح ناهموار و ابزار خورده استفاده مي‌شود اما در سطوحي كه داراي اختلاف سطح‌هاي عميق و زياد و اشكال برجسته و فرورفته با انحناء‌هاي متعدد و مشكل هستند فقط مي‌توان از روكش‌هاي ترموپلاستيك استفاده كرد. قابليت انعطاف اين نوع روكش از مزيت‌هاي كاربردي آنها محسوب مي‌شود. اين نوع روكش‌ها عمدتاً شامل روكش PVC و ورق‌هاي آكريليك است كه روكش PVC پرمصرف‌ترين آنها مي‌باشد.

 

الف. روكش پلي وينيل كلرايد PVC: فويل‌هاي PVC در تعداد لايه‌هاي مختلف، ‌تنوع لايه‌هاي مختلف، ‌ضخامت‌ها، ‌رنگ‌ها و نقوش مختلف و نيز نقوش برجسته مختلف (صاف، براق، ‌مات، رگه چوبي و …) بسته به نوع كاربرد مورد نياز توليد مي‌شوند و معمولاً شامل لايه‌هاي پلي وينيل كلرايد، ‌لايه آستري و لاك‌هاي متفاوت هستند. ضخامت اين نوع روكش‌ها بين 2/0 تا 3 ميليمتر است.

 

به علت قابليت انعطاف‌ اين نوع روكش، از آن براي روكش كردن سطوح ابزار خورده با اختلاف سطح زياد و نيز براي ساخت نوار لبه، ‌روكش كردن پروفيل‌ها، ‌نوار لبه‌هاي فرم‌دار و فرزخورده استفاده مي‌شود. مثلاً روكش كردن درب كابينت‌هايي كه داراي ماشين كاري‌هاي عميق هستند. همچنين يكي از استفاده‌هاي منحصر به فرد روكش‌هاي PVC در ساخت مصنوعاتي است كه نياز به پيوستگي روكش در ابعاد مختلف يك سازه يا به عبارتي نياز به ايجاد شيار V شكل روي تخته و تاكردن آن باشد،‌ بهترين مثال‌ها در اين مواد توليد ميز تلويزيون و جعبه بلندگو (باند) است.

 

روكش‌هاي PVC را معمولاً در دماي اتاق با پرس‌هاي غلطكي با استفاده از پاشش چسب‌هاي كوپليمري يا چسب اپوكسي مي‌چسبانند. در بعضي مواقع چسبهاي گرما نرم نيز استفاده مي‌كنند. تخته خارج شده از پرس بايد روي سطوح صاف براي چند ساعت نگهداري شود تا اتصال بين روكش و تخته توسط چسب تكميل شود.

 

تخته‌هاي MDF ابزار خورده در سطح يا لبه را با استفاده از پرس ممبران با روكش‌ PVC به راحتي مي‌توان روكشي كرد. اين نوع محصول در ساخت درب كابينت‌ها و لوازم اتاق خواب كاربرد دارد. انعطاف بسيار خوب روكش PVC خصوصاً وقتي كه داخل پرس ممبران حرارت مي‌بيند باعث مي‌شود كه بتوان نقوش بسيار ريز و ظريف،‌ ابزار خورده‌هاي عميق، اشكال با شعاع‌هاي كوچك و سخت را با آن روكش كرد.

در اين نوع ماشين كاري تنها تخته قابل استفاده MDF است. در اين روش سطح و محلهاي ابزار خورده را با اسپري چسب پلي اورتان پوشانده و با دماي 85 درجه سانتيگراد پرس مي‌كنند.

 

در سطوح صاف در صورت نياز مي‌توان روكش PVC را به‌صورت نقش برجسته يا دو لايه با دو رنگ و نقش چسباند. در صورت چسباندن دو لايه متفاوت PVC ، ‌لايه رويي را طبق نقشي خاص برمي‌دارند تا حالت دو رنگ زير و رو نمايان شود. از تخته‌هاي روكش شده با PVC غير از مصارف ياد شده در استفاده‌هاي عمومي مثل مبلمان اداري نيز استفاده مي‌شود. اين نوع روكش زيبايي روكش‌هاي لامينت و ملامينه را ندارد. و در برابر حرارت مطلقاً مقاوم نيست. هرچند رويه آن نسبت به آب (خنك) و رطوبت مقاوم است. اما مقاومت در برابر رطوبت بستگي به چسب مصرفي در چسباندن روكش نيز دارد.

 

اين نوع روكش در برابر عوامل مكانيكي مانند سايش و خش و … نيز تا حدي مقاومت دارد. تميز كردن آن به علت مقاومت سطحي در برابر آب و جنس آن بسيار آسان است و نيز از محاسن آن قابليت كار آسان با اين نوع تخته‌هاي روكش شده است.

 

اين نوع روكش دوام بالايي ندارد و براي ساخت مبلمان داخلي اداري و … كم دوام هم از آن استفاده مي‌شود. استفاده از اين روكش در آشپزخانه (به جز در كابينت) توصيه نمي‌شود، ‌مخصوصاً رويه كابينت.

 

ب. روكش‌هاي ورق اكريليك: نوع دوم روكش‌هاي ترموپلاستيك ورقهاي اكريليك هستند. اين نوع روكش‌ها متشكل از هيدروكسيد آلومينيوم (تري هيدريد آلومينيوم (ATH)، ‌رزين اكريليك MMA و رنگدانه‌ها مي‌باشد. دامنه ضخامت اين روكش‌ها 3 تا 19 ميليمتر است و وزن مخصوص آنها حدود 77 گرم بر سانتيمتر مكعب مي‌باشد.

 

اين روكش‌ها داراي تمام مزاياي روكش‌هاي PVC از جمله فرم‌پذيري و قابليت انعطاف بسيار بالايي در دماي 80-70 درجه سانتيگراد در داخل پرس ممبران را دارد. ضمن اينكه داراي مقاومت به ضربه، مناسب و نيز قابليت منحصر به فرد ترميم‌پذيري است. بطوري كه مي‌توان سطوح آسيب ديده آن را ترميم كرد و سطوح ترميم شده نيز به راحتي قابل تشخيص نخواهد بود. ضمناً حساسيت اين نوع روكش نسبت به آتش سيگار و تغيير رنگ در برابر نور خورشيد كمتر از پي وي سي PVC است. تنوع رنگ اين روكش‌ها بسيار زياد است.

 

همانگونه كه ملاحظه مي‌شود اين نوع روكش داراي تمام مزاياي PVC و يكسري مزاياي بالاتر مي‌باشد مورد استفاده آن مشابه به موارد استفاده PVC بوده و با اين تفاوت كه از اين روكش در مصنوعات گرانتر و مرغوبتر استفاده مي‌شود.

 

    لمينت‌ (Laminate)

 

لامينت‌ اصطلاحي عمومي است كه به گروهي از روكش‌هاي مصنوعي شامل انواع HPL,CPL و لامينت فشرده اطلاق مي‌شود. اين نوع روكش‌ها يكي از انواع پركاربرد روكش‌هاي مصنوعي خصوصاً در ايران هستند.

 

الف. لامينت تحت فشار بالا (HPL: High Pressure Laminate): اين نوع روكش متشكل از اوراق كاغذ كرافت آغشته به رزينهاي فنوليك در لايه‌هاي مياني و تحتاني بوده و در لايه سطحي از كاغذ تزئيني آغشته به رزين‌هاي آمينوپلاستيك مانند ملامين فرمالدئيد (MF) تحت فشار توليد مي‌شوند.اين روكش در ضخامت‌هاي 5/0 تا 5 ميليمتر و در مواردي بيش از 5 ميليمتر توليد مي‌شوند.

 

در پاره‌اي از موارد سطح اين روكش‌ها با لايه‌هاي فلزي (آلومينيوم، مس و … ) نيز پوشانده مي‌شود. اين روكش‌ها به صورت‌هاي مات،‌ براق و رگه‌دار توليد مي‌شوند و با استفاده از چسبهاي اوره فرمائيد (UF) ،‌ پلي‌وينيل استات PVA و چسبهاي تماسي روي اوراق فشرده چوبي مانند MDF چسبانده مي‌شوند. در شكل زير نمونه‌اي از ساختار كلي اين نوع روكش ديده مي‌شود.

 

انواع استاندارد HPL ها كه به صورت ساده و بدون مواد افزودني توليد مي‌شوند كه به هيچ وجه قابليت انعطاف ندارند و بسيار ترد و شكننده و داراي لبه‌هاي تيز هستند و به‌صورت ورق در ابعاد مختلف و عمدتاً در ضخامتهاي 7/0 تا 5/1 ميليمتر توليد مي‌شوند. به علت عدم انعطاف اين نوع روكش‌ها از آنها نمي‌توان در روكش كردن لبه‌هاي گرد و فرم دار و سطوح ابزار خورده استفاده كرد و نيز ترد و شكننده بودن آن كاربرد اين نوع روكش را در سطوح با برشهاي گرد محدود كرده است. ‌لذا كاربرد آن در روكش كردن نئوپان بيش از MDF است.

 

اين نوع روكش در برابر رطوبت و حرارت و سايش مقاوم بوده و مي‌توان آن را به راحتي و به دفعات با آب يا مواد پاك كننده تميز كرد. لذا عمده مصرف اين نوع روكش‌ها در مواردي است كه دوام بسيار زياد مورد نياز است. مثل تخت‌ها و لوازم بيمارستاني و آزمايشگاهي، ‌ميزهاي كارگاهي رويه كابينت‌هاي بدون ابزار خوري و نيز ساير مصارف عمومي مثل مبلمان اداري به‌صورت محدود، البته ساخت نوع فرم‌پذير اين نوع روكش دامنه كاربرد آن را در رويه كابينت‌هاي داراي لبه‌هاي منحني افزايش داده است، در لامينت‌هاي تحت فشار بالاي نوع فرم‌پذير HPL روكش‌ها داراي تعداد لايه‌هاي كاغذ كرافت كمتري نسبت به نوع استاندارد هستند كه خاصيت ارتجاعي بيشتري به آن مي‌دهد.

 

در اين نوع HPL ورقه روكش با نوعي لاك پوششي مخصوص كه مقاومت بالايي در برابر حرارت دارد تا دماي 240 درجه سانتيگراد مقاوم مي‌شوند. اين ويژگي به علت مزاياي فوق و فرم‌ پذيري آن روي سطوح داراي لبه گرد چسبانده مي‌شود و بعنوان رويه كابينت استفاده زيادي دارد و به علت مقاومت بيشتر در برابر حرارت در كارگاهها و آزمايشگاهها بعنوان رويه ميز كار، كاربرد زيادي دارد. اين روكش‌ها در دماي 160 تا 220 درجه سانتيگراد فرم‌پذير شده و روي لبه‌هاي گرد چسبانده مي‌شوند. همچنين علاوه بر قابليت روكش كردن لبه‌ها در حالت محدب از اين روكش‌ها درحالات مقعر نيز مي‌توان استفاده كرد. انواع كندسوز اين روكش‌ها نيز وجود دارند، كه با تيمار كردن لايه‌هاي مياني به مواد فاقد هالوژن يا مواد كندسوز كننده، ‌نقطه اشتغال آنها را بالا برده و كندسوز مي‌كنند. اين نوع روكش‌ها نيز عمدتاً در داخل هواپيماها، ‌خودرو، ‌ترن قطار، ‌اماكن عمومي و آزمايشگاه‌ها و كارگاه‌ها كاربرد دارند.

 

نوع ديگري از HPL نيز وجود دارد كه نوع كفپوشي نام دارد كه به دليل پرداخت ويژه سطوح و استفاده از نوعي لايه پوششي خاص كه مقاومت بالايي در برابر سايش و خراشيدگي دارد و داراي دوام و پايداري زيادي است، براي پوشش اوراق فشرده چوبي خصوصاً MDF (با دانسيته بالا) و توليد كفپوش استفاده مي‌شود. اين نوع روكش‌ها در برابر لكه، اثر سيگار و مواد شيميايي نيز مقاومند.

 

مزيت عمده HPL ها دوام بسيار بالا و مقاومت بالاي آنها در برابر عوامل خارجي است و از معايب عمده آن انعطاف‌پذيري كم و كاربرد سخت آن بدليل سختي و شكنندگي آن و نيز گران بودن آن است.

 

ب. لامينت فشرده: اين نوع لامينت شباهت ساختاري با هم گروه خود HPL دارد با اين تفاوت كه داراي تعداد لايه‌هاي اضافه بيشتر بوده و تحت فشار بالاتر و ضخامتهاي بيشتري توليد مي‌شوند و داراي مقاومتهاي بالاتر، ‌دوام و پاداري بيشتر در مقابل رطوبت و حرارت و… هستند. پس در مواردي كه دوام و مقاومت بسيار بالا مورد نياز باشد مورد استفاده قرار مي‌گيرند مانند ، ‌سرويسهاي بهداشتي ، (خصوصاً عمومي) ، اماكن ورزشي ، كارگاهها و كارخانجات و … و حتي استفاده‌هاي خارج از ساختمان.

 

علاوه بر كاربردهاي فوق كه به عنوان روكش تخته‌هايي چون MDF بودند، ‌انواع ضخيم‌تر اين نوع لامينت به تنهايي براي ساخت فيبرهاي مدار چاپي ، چرخ دنده‌هاي صنعتي و واشرهاي صنعتي و … استفاده مي‌شود.

همچنين به عنوان روكش تخته لايه رويي از نوع كاغذ تزئيني (دكور) در ساخت آن استفاده كرده و در كاربردهاي صنعتي كل لايه‌ها از كاغذ كرافت ساخته مي‌شود. به اين نوع روكش در اصطلاح تجاري در ايران فورميكا (فورميكا نام يكي از توليد كنندگان بزرگ اين نوع روكش است) نيز گفته مي‌شود.

 

لامينت‌هاي فشرده (CPL): اين نوع لامينت‌ (روكش) در تمام موارد مانند HPL است با اين تفاوت كه در پرسهاي غلطكي پيوسته و به‌صورت رول توليد مي‌شود و انعطاف ‌پذيري آن كمي بيشتر از HPL است و به‌صورت پيوسته در پرسهاي غلطكي روي تخته (MDF) چسبانده مي‌شود و داراي موارد كاربرد و خصوصيات مشابه HPL است.

 

    روكش‌هاي ملامينه

 

روكش‌هاي ملامينه يا LPM پركاربردترين روكش اوراق فشرده چوبي و خصوصاً MDF در جهان و مخصوصاً در ايران در بين تمام روكش‌هاي چوبي و مصنوعي است. LPM از كاغذهاي تزئيني (دكور) آغشته به چسب ملامين فرمالدئيد (MF) كه خشك شده تشكيل و به‌صورت مستقيم بدون نياز به چسب زني مجدد روي تخته (MDF) چسبانده مي‌شود. دامنه بسيار وسيعي از روكش‌هاي تزئيني در اين روش قابل توليد است.

 

روشهاي چسباندن روكش‌هاي ملامينه روي تخته MDF به دو روش پرسهاي طبقه‌اي باستيل كوتاه و روكش زني پيوسته (روكش به‌صورت رول با پرس پيوسته) است. به علت مشكل بودن و تخصصي بودن پروسه روكش كاري ملامينه و نيز به علت سرمايه‌گذاري بالا و مهمتر از آن ارزش افزوده بالاي آن، معمولاً كارخانجات MDF جهان داراي خطوط روكش ملامينه بوده و انواع MDF ملامينه را نيز عرضه مي‌كنند. در اين روش تنوعMDF توليدي نيز بالا مي‌رود.

 

براي ملامينه كردن سطح MDF بايد سطوح تخته با سنباده 021- 001 Grit سنباده زني و صاف شده باشد و نيز عاري از هرگونه عيوب سنباده زني و غيره باشد. دو طرف MDF بايد با يك نوع روكش با گرماي يكسان  روكش شوند تا بعداً باعث تاب برداشتن آن نشود. شرايط چسباندن روكش‌هاي ملامينه معمولاً به شرح زير است:

 

دماي پرس 200 – 160 درجه سانتيگراد

 

فشار پرس 200 تا 250 كيلو نيوتن بر متر مربع

 

زمان 60 تا 40 ثانيه

 

درصد رطوبت: 6 تا 9 درصد براي MDF

 

بعد از پرس كردن بايد تخته روكش شده براي مدتي روي صفحه‌اي صاف نگهداري شود تا خنك شده و دماي آن به زير ℃ 50 برسد تا در مراحل بعدي دچار مشكل و ايراد نشود.

 

اين نوع روكش با عملكرد و قابليت بالا در موارد كاربردي كه دوام بالاي سطوح و مقاومت آن در برابر عوامل خارجي مورد نياز است كاربرد بسيار دارد .

 

تفاوت قابل توجه بين MDF ملامينه و نئوپان ملامينه در اين است كه لبه‌هاي MDF ملامينه قابل ماشين كاري است كه مي‌توان پس از ماشينكاري و فرم‌دهي و پروفيل كاري،‌ لبه‌هاي آن را با نوارهاي Soft Form  لبه چسباني كرد.

 

ضخامت روكش‌هاي ملامينه بين 35/0 – 25/0 ميليمتر مي‌باشد و حدود 50% ضخامت آن را چسب MDF تشكيل مي‌دهد، ‌البته در انواع روكش ملامينه‌هاي نرم كه براي تهيه روكش به‌صورت رول توليد مي‌شود، ‌اين مقدار كمتر است. با توجه به ضخامت نازك روكش ملامينه تلرانس ضخامت تخته بايد در حداقل بوده و از 1/0± ميليمتر تجاوز نكند.

 

دارا بودن تمام امكانات تزئيني و نيز مقاومت مناسب روكش ملامينه در برابر رطوبت ،آب، ‌حرارت،‌ سايش و … دامنه وسيعي از كاربردهاي متنوع را براي MDF با روكش ملامينه ايجاد كرده است و مي‌توان در موارد مختلف از جمله مبلمان اداري منزل، درب‌ها و بدنه كابينت، ‌لوازم اتاق خواب و تخت خواب، مبلمان بچه،‌ مبلمان و لوازم دستشويي و حمام، ‌روكوب ديوار،‌ پارتيشن و … از آن استفاده كرد. از روكش ملامينه همچنين نوار لبه چسباني نيز توليد مي‌كنند كه هماهنگ با سطح در لبه‌ها چسبانده مي‌شود. در واقع مي‌توان گفت پركاربردترين نوع روكش‌ها نوع ملامينه مي‌باشد و از نظر قيمت نيز بسيار مناسب و قابل رقابت با ساير انواع روكش‌ها مي‌باشد. روكش‌ كاري با روكش ملامينه‌ روي MDF بسيار متداول بوده و معمولاً بسياري از كارخانجات بزرگ جهان داراي خطوط روكش ملامينه هستند. كار با ورق‌هاي روكش شده با روكش ملامينه به نسبت روكش‌هاي HPL آسان‌تر است. اين نوع روكش پركاربردترين نوع روكش مخصوصاً در صنعت MDF است.

 

ساير روسازي‌ها

 

علاوه بر روكش‌ها براي روسازي تخته‌هاي چوبي و MDF از روشهاي ديگري از جمله نقوش منبت كاري، ‌رنگ‌كاري، ‌لاك و الكل و … استفاده مي‌شود. مي‌توان گفت مهمترين اين روشها، رنگ‌كاري و سپس لاك‌كاري است. در اين بخش بطور خلاصه مواردي از اين نوع روسازي‌ها شرح داده مي‌شود.

– هايگلاس

 

هايگلاس نوعي MDF روكش‌دار است با اين تفاوت كه روكش آن با يك لايه پلكسي گلاس پوشانده مي‌شود. پلكسي گلاس نوعي پلاستيك مي‌باشد كه ظاهري بسيار شفاف و شبيه شيشه دارد، جنس پلكسي گلاس از نوعي پلي‌كربنات شفاف است. اين ماده نسبت به شيشه سبك‌تر و مقاوم‌تر است. ورق‌هاي هايگلاس معمولاً داراي يك رو مي‌باشند كه توسط يك لايه سلفون محافظت شده و نماي طرف ديگر سفيد ساده از ملامينه و يا كاغذ است. درخشندگي، برجسته‌ترين خصوصيت هايگلاس است و همين مشخصه باعث شده است در بازار محصولات چوبي يك مرتبه در درجه بالاتري قرار بگيرد. زيرا هايگلاس با انعكاس نور و خاصيت شيشه‌اي كه دارد هر بيننده‌اي را جذب مي‌كند و با ايجاد رنگ‌هاي براق و زنده، محيط آشپزخانه، سالن پذيرايي، اتاق خواب، دفتر كار و هرگونه دكوراسيون داخلي را تبديل به محيطي زنده و پويا مي‌كند.

 

هايگلاس بخاطر داشتن لايه‌اي از UV سطحي هموار همراه با بافت‌هاي گوناگون و يا طرح‌هايي از انواع نقش و نگاره هاي گل و طبيعت، طرح‌هاي اسليمي، طرح‌هاي ورساچي، طرح‌هاي مدرن و يا طرح چوب‌هاي جنگلي  نيز دارا مي‌باشد. پس بخاطر تنوع زياد طرح و بافت مي‌تواند مورد حسن انتخاب و محبوبيت مشتريان قرار بگيرد .

 

نظافت هايگلاس نيز بسيار آسان است زيرا UV سطحي صيقلي را ايجاد مي‌كند و كافيست با يك دستمال نمدار تمام لكه ها ، چربي‌ها و خاك را از آن زدود و نيازي به صرف زمان و انرژي زيادي براي نظافت آن نيست.

 

ابعاد مورد استفاده هايگلاس براي كابينت كاران 244*122 سانتيمتر به ضخامت 17 ميليمتر مي‌باشد. در خريد اين تخته‌ها بايد بسيار دقت داشت تا نوع مرغوب آن تهيه شود. چرا كه اگر روكش UV خوبي نداشته باشند در هنگام برش شروع به پريدگي لبه‌ها مي‌كند. معمولاً نوع مرغوب آن داراي پشت ملامينه سفيد است و براي هر برگ بسته‌بندي مجزا در نظر گرفته مي‌شود، تا هنگامي كه در پالت بر روي يكديگر قرار مي‌گيرند آسيب نبيند.

– نقوش منبت ريز

 

توسط غلطك فلزي روي سطح MDF با فشار، نقوشي ايجاد مي‌شود و سپس روي آن رنگ‌كاري انجام مي‌شود تا رنگ به‌صورت غير مسطح و منقوش جلوه كند. عمق نقوش در اين روش 5/0 – 3/0 ميليمتر است.

 

– نقوش منبت عميق

 

در بعضي موارد لازم است كه نقوش عميق‌تري روي سطح MDF ايجاد شود. در اين روش با پرسهاي گرم كه داراي يك صفحه قالب هستند با حرارت الياف سطح MDF را نرم كرده و سپس با فشار در سطح آن نقش مورد نظر را ايجاد مي‌كنند كه عمق آن معمولاً 1 ميليمتر و در بعضي موارد حتي 6. 5 ميليمتر مي‌باشد. سپس اين تخته‌ها را رنگمي‌كنند (مايع يا پودري) و به عنوان در كابينت، در منزل و درهاي داخلي خانه‌ها و… استفاده مي‌كنند.

– رنگ كردن

 

انواع و اقسام رنگها روي MDF قابل اجرا و متداول مي‌باشد، خصوصاً با توسعه كاربرد رنگهاي پودري روي MDF اين روش رونق بيشتري يافته است و در بعضي مصنوعات چوبي برخي مشتريان كالاهاي رنگ شده را ترجيح مي‌دهند. خصوصاً با استفاده از روشهاي تلفيقي و ‌برجسته‌‌كاري، سطوح نقاشي شده زيبايي را با MDF مي‌توان خلق كرد.

– لاك‌كاري

 

انواع لاك‌ها و مواد شيميايي با رنگ دانه‌هاي مختلف به صورت‌هايي مانند رنگي، ‌مرواريدي، متاليك، مرمر و ساير تزئينات دراماتيك نيز قابليت جوابگويي به مشتريان اين سبك از هنر مبلمان را به MDF مي‌دهد.

– پرسهاي ممبران (بالشتكي، ‌غشائي)

ام دي اف كار   كابينت ساز    كابينت كار    تعميرات كابينت
پرس ممبران يك پرس يك طبقه است ‌كه يكي از صفحات آن داراي محفظه بزرگي از جنس ماده‌اي قابل انعطاف (مانند سيليكون يا ساير لاستيك‌هاي مصنوعي) با ضخامت ديواره 3-2 ميليمتري است. در صورتي كه اين محفظه در صفحه زيري پرس باشد از آب گرم پرشده و اگر در صفحه بالايي تعبيه شده باشد با هواي گرم پرخواهد شد.